Fiilin birden fazla kip eki almış haline birleşik zamanlı fiil denir. Bu fiillerde fiil köküne birden fazla kip eki gelmektedir.
- Ona sürpriz yapacağımızı biliyormuş.
Bu cümlede “bilmek” eylemi önce “şimdiki zaman kipi eki”ni, ardından “-miş’li geçmiş zaman kipi eki”ni alarak (bil – i – yor – muş) iki kip ekine sahip olmuştur. Dolayısıyla bu eylem, bileşik çekimli bir eylemdir.
Birleşik zamanlı eylemlerde ikinci kip “-di’li geçmiş zaman kipi (görülen geçmiş zaman), -miş’li geçmiş zaman kipi (duyulan geçmiş zaman eki) ve şart kipi” olmak üzere üç şekildedir.
Bileşik çekimli eylemler hikaye, rivayet ve şartlı olmak üzere üçe ayrılır:
Hikaye Birleşik Zamanlı Fiil
Basit zamanlı fiillere ek fiilin görülen geçmiş zaman eki “idi” getirilerek yapılır. Hikâye birleşik zamanı, eylemin geçmişte yapıldığını hikâye gibi anlatır.
(Fiil + kip eki + di + şahıs eki)
Hikaye birleşik zamanli eylemler adlandırırken “….. fiilinin öğrenilen geçmiş zamanının hikâyesi” kalıbı kullanılır.
geçerdi (geçer idi / geniş zamanın hikâyesi)
geçecekti (geçecek idi / gelecek zamanın hikâyesi)
geçtiydi (geçti idi / – dili geçmiş zamanın hikâyesi)
geçmişti (geçmiş idi / miş’li geçmiş zamanın hikâyesi)
geçeydi (geçe idi / istek kipinin hikâyesi)
geçseydi (geçse idi / şart kipinin hikâyesi)
geçmeliydi (geçmeli idi / gereklilik kipinin hikâyesi)
Rivayet Birleşik Zamanlı Fiil
Basit zamanlı fiillere ek fiilin duyulan geçmiş zaman eki (-miş’li geçmiş zaman) “imiş” getirilerek yapılır.
(Fiil + kip eki + imiş + şahıs eki)
severdi (sever imiş / geniş zamanın rivayeti)
sevecekti (sevecek imiş / gelecek zamanın rivayeti)
sevdiydi (sevdi idi / – dili geçmiş zamanın rivayeti)
sevmişti (sevmiş idi / miş’li geçmiş zamanın rivayeti)
seveydi (seve idi / istek kipinin rivayeti)
sevseydi (sevse idi / şart kipinin rivayeti)
sevmeliydi (sevmeli idi / gereklilik kipinin rivayeti)
Şart Birleşik Zamanli Fiil
Basit çekimli fiillere ikinci kip eki olarak “dilek – koşul (şart) kipi” eki getirilerek yapılır. Şart birleşik zamanı, eylemin yapılışını, başka bir eylemin yapılışına şart koşar.
gidiyorsa (gidiyor ise / şimdiki zamanın şartı)
gidecekse (gidecek ise / gelecek zamanın şartı)
gittiyse (gitti ise / -di’li geçmiş zamanın şartı)
gitmişse (gitmiş ise / -miş’li geçmiş zamanın şartı)
giderse (gider ise / geniş zamanın şartı)
gitmeliyse (gitmeli ise / gereklilik kipinin şartı)
İlk Yorumu Siz Yapın